In cyberspace bestaat er geen verschil tussen staten en bedrijven. Beide hebben hetzelfde doel en beschikken over dezelfde middelen om dat doel te bereiken. Het doel is het toegang krijgen tot (lees: het veroveren van) zoveel mogelijk vakjes op het oneindige schaakbord dat we in de vorige blog cyberspace hebben genoemd. De middelen zijn het aantrekkelijk maken van het openen van de voordeur of het openbreken van de achterdeur.

We gaan terug naar Freddy. Zijn PC met daarop de administratie van de dorpsbibliotheek is, zoals gezegd, één van de vakjes op het oneindige schaakbord dat we cyberspace noemen. In dat systeem is terug te vinden wie wanneer welke boeken heeft geleend. Nu Freddy zijn systeem heeft toevertrouwd aan de cloud van Microsoft kan Microsoft deze gegevens koppelen aan andere gegevens over de boeken enerzijds en over de lezers anderzijds. De grote boze computers van Microsoft kunnen dan op zoek gaan naar verbanden en bijvoorbeeld gokken welk boek de lezer de volgende keer zal lenen. Als de lezer bijvoorbeeld net Harry Potter 1,2,3 en 4 heeft geleend dan is de kans groot de lezer de volgende keer Harry Potter 5 wil gaan lezen. Als Microsoft nu een advertentie laat zien van een leescomputertje met gratis Harry Potter en de Orde van de Feniks erop dan kan dit net dat duwtje zijn dat de lezer over de streep trekt om het leescomputertje te gaan kopen. Vanaf dan weten de grote boze computers niet alleen welk boek de lezer aan het lezen is, maar ook wanneer hij leest en op welke bladzijde hij nu is. Freddy heeft dan een klant minder in zijn dorpsbibliotheek.

Hier heeft Microsoft het vakje van Freddy netjes via de voordeur veroverd. De voordelen van online opslag, online bankieren, online televisiekijken en online de verwarming aanzetten worden ons door gerespecteerde bedrijven dagelijks ingefluisterd. Geef mij uw vakje, dan geef ik u comfort. Dat er geen bedrijven nodig zijn om van deze voordelen van het internet te genieten wordt verzwegen, maar daar hebben we het een andere keer nog wel over.

Er zijn ook bedrijven die niet zo’n duidelijke identiteit hebben naar de consument toe als bijvoorbeeld een Google, Facebook of Apple, maar die al wel talloze hectares vruchtbare grond hebben veroverd in cyberspace. Het zijn de assurantie-, accountancy- en advocatenkantoren in de glimmende glazen kantoren op de Zuidas en elders: Deloitte, PwC, Ernst&Young en KPMG. De Grote Vier. Dick Berlijn, voorheen de Nederlandse Commandant der Strijdkrachten, is nu minister van cyberdefensie bij Deloitte. Als zodanig schrijft hij soms ook op NRC.nl. Daar waarschuwt Deloitte, waarschijnlijk in ruil voor wat geld, dagelijks voor de gevaren van het web en spoort u aan om uw gegevens ‘veilig’ te stellen bij het accountantcybureau. Dit is inderdaad nog altijd verleiding aan de voordeur, nu gaan we het echt over de achterdeur hebben.

Een tijdje terug sprak ik met een voetsoldaat van één van de eerdergenoemde datareuzen. Hij studeerde nog altijd maar hij was een veelbelovende hacker en het bedrijf had alvast een optie gekocht op zijn diensten. Hij kreeg 2000 euro per maand om af en toe het kantoor binnen stappen in de hoop dat hij niet voor één van de drie concurrenten (of een inlichtingendienst) zou kiezen als hij was afgestudeerd. Wanneer hij dan aan de slag zou gaan dan zou zijn taak bestaan uit het stelen van bedrijfsinformatie, het hacken van systemen, het openbreken van achterdeurtjes. Uiteraard allemaal binnen de lijntjes van de wet, want er bestaat nog geen wetgeving over deze zaken. Op zijn kaartje zou iets vaags komen te staan. Iets met ICT ofzo.

In cyberspace bestaat er geen verschil tussen bedrijven en staten, behalve in juridische zin. Staten schrijven de wet en de bedrijven of bedrijfstakken die in dat land geregistreerd staan moeten zich daar aan houden. Toch zijn ook staten druk bezig om hun positie in cyberspace te verstevigen. De volgende blog gaat over inlichtingendiensten en de vraag wie er nu het laatste woord heeft op het internet.