Laatst had ik een boek uit de universiteitsbibliotheek gepakt zonder het uit te lenen. Na gebruik gaf ik het boek terug aan de baliemedewerker, deze keek mij vreemd aan en zei dat ik het boek zelf moest terugzetten, wat ik deed. Waarschijnlijk denkt u net als zij dat het arrogant is om een gepakt boek niet zelf terug te zetten en dat klopt. Aan de andere kant heeft zij onbedoeld een risico genomen.

Het risico is dat de student het boek niet op exact de juiste plaats terugzet: uit luiheid of per ongeluk. Als ik niet de moeite had gedaan om (opnieuw) de vindplaats van het boek te achterhalen, maar in de plaats daarvan het boek zomaar ergens had neergezet, dan was het boek verdwenen. Zelfs al staat het maar enkele meters verder. Weg. Kwijt. Foetsie. Onvindbaar.

Onbewust denken we dat er wel iemand zal zijn die zo nu en dan checkt of alle boeken op de juiste plaats staan, maar dit is ijdele hoop. In theorie is het mogelijk, maar in de praktijk niet. Iemand moet met een lijst verdwenen boeken in de hand door de rijen lopen en hopen toevallig op een exemplaar te stuiten. Als het gaat om een rij boeken van enkele kilometers lengte dan is dat een grote kostenpost en bovendien ook niet leuk voor de persoon die het moet doen. De verloren boeken kunnen niet systematisch terug worden opgespoord. We spreken van ONHERSTELBARE FOUTEN.

Als er een ‘boek’ verkeerd wordt weggestopt in de honderduizendmiljarden bibliotheken die bij elkaar het internet worden genoemd dan spreken we van een ONHERSTELBARE FOUT. Het zijn kleine foutjes die door een mens gemakkelijk kunnen worden hersteld, maar om mensen de opdracht te geven om alle honderdduizendmiljarden bibliotheken af te gaan om op zoek te gaan naar ONHERSTELBARE FOUTEN is onmogelijk en daarom zijn het ONHERSTELBARE FOUTEN.

Is het een catastrophe? Wordt dit de ondergang? Nee, zeker niet. We gaan allemaal gewoon door met applicatielaag op applicatielaag te bouwen, kleine ONHERSTELBARE FOUTEN nemen we voor lief. Voor het gros van de mensen zijn de ONHERSTELBARE FOUTEN zelfs onzichtbaar en dus onbelangrijk, slechts een enkeling is slachtoffer van een ONHERSTELBARE FOUT. Een verkeerd bankrekeningnummer, een verkeerd toegewezen strafblad, een onzichtbare extra huurder op hetzelfde adres, een onjuist doorgegeven inkomstenpost, een naamgenoot… Het zijn ONHERSTELBARE FOUTEN.

Mensen die slachtoffer worden van ONHERSTELBARE FOUTEN zullen proberen de ONHERSTELBARE FOUT recht te zetten door te bellen met de klantenservice van de overheden en bedrijven die de ONHERSTELBARE FOUTEN hebben overgenomen. De klantenservice zal bezweren dat het goed komt en het slachtoffer denkt verlost te zijn. Maar schijn bedriegt. ONHERSTELBARE FOUTEN zijn ONHERSTELBARE FOUTEN. Want wat denkt het slachtoffer nu wel niet? Dat de klantenservice het IT-department gaat overtuigen om alle registers open te trekken om alle ONHERSTELBARE FOUTEN die een gevolg zijn van die eerste ONHERSTELBARE FOUT te corrigeren? De verantwoordelijke voor het systeem zit waarschijnlijk niet eens in hetzelfde gebouw. Sterker nog, de verantwoordelijke voor het systeem is waarschijnlijk een ander bedrijf. Sterker nog er is helemaal geen verantwoordelijke.

Hoe gemakkelijker het leven wordt voor de overgrote meerderheid van de gebruikers van het systeem, hoe moeilijker het leven wordt voor de enkeling die het slachtoffer is geworden van ONHERSTELBARE FOUTEN. Andere enkelingen profiteren van de ONHERSTELBARE FOUTEN. Hetzij met opzet, hetzij omdat zij bijvoorbeeld gewoon wat extra geld op hun rekening gestort krijgen zonder dat ze weten waar het vandaan komt en al zouden ze weten waar het geld vandaan komt, dan nog kunnen zij de fout niet herstellen want de fouten zijn… inderdaad, onherstelbaar. Voor iedere pechvogel is er een geluksvogel. Het verschil is dat de pechvogel vleugellam en kansloos zal blijven piepen terwijl de geluksvogel zwijgt als het graf en de overgrote meerderheid in de waan laat dat het systeem onfeilbaar is.