In deze tekst wordt mogelijk verwezen naar personen die zich identificeren met ‘they/them’. Lees bij elk voornaamwoord ‘they/them’ waar dit van toepassing kan zijn.

De publicatie die we vandaag gaan behandelen is de Critical Meme Reader II, INC reader #16, ISBN 9789492302908 uitgegeven door het Institute of Network Cultures in 2022, vanuit het Amsterdam University of Applied Science. Dit heette vroeger de Hogeschool van Amsterdam, om duidelijk een onderscheid te maken met de Universiteit van Amsterdam, maar in een tijd van internationale migratiestromen van researchers is het aangewezen om zo veel mogelijk Universities in je hoofdstad te hebben en dus heeft de HvA een upgrade gekregen, ze schieten als paddenstoelen uit de grond.

Voor de petite histoire: ik heb dit boek gekregen van de cultuurmarxist uit de eerste meer poetische blog, die mij opzadelde met de vraag wat ik vond van Elon Musk, wat min of meer de aanleiding is geweest voor deze vingeroefening (letterlijk) waar ik mezelf een maandje voor de tijd heb gegeven.

Wat is de rol van dit boek in deze studie? Het is een referentie naar waar Theory vandaag de dag staat. We hebben, vanuit ons antiquariaat, heel wat oude teksten de revue laten passeren, dit boek staat voor de huidige stand van zaken binnen de Academie, want als de HvA een University is, dan is het dus ook mee deel van de Academie en dat is geloof ik ook de diepere institutionele reden om zo’n ‘reader’ uit te geven met bijdrages van Artists, Academics, Activists and Analysands from all over the world.

“Multiple researchers around the world have stressed the political power of memes for years now, whilst struggling to receive substantial amounts of funding for this field” (P11), schrijft de redactie, ofwel “Minister van Cultuur, leest u mee?”

Ik ga nog eens de missie beschrijven van de vorige blog zodat ik niet al te ver afschrijf:

Ik ga, met mijn bronnen en citaten in de hand, beargumenteren dat wie links is in een kinderlijke koortsdroom leeft, waarbij de instituten houvast moeten bieden in een veranderende wereld, maar dat die instituten geen recht van bestaan hebben. Dat links een conserverende reflex heeft, dat het Marxisme gefreudianiseerd is, dus dat Freud de werkelijke ideëenmeester is en dat de sociale wijsbegeerte andere manieren van denken heeft verdrongen.

Het woord “instituut” is hier al goed op zijn plaats, want de Institute of Network Cultures, heeft het woord “Institute” letterlijk in de naam staan. Hier is een instituut, kinderen, bij mij zijt ge veilig. Een vaderfiguur, zo zou je Geert Lovink kunnen beschrijven, binnen die publicatiepyramide. Geert heeft moeiteloos de overstap gedaan van PhD in political science naar professor kunstgeschiedenis, waarmee eigenlijk alles is gezegd. Wat is het verschil tussen kunstgeschiedenis en politieke wetenschappen? Niks toch? Artist, Activist, Academic, allemaal dezelfde pot nat. Het zijn allemaal betekenisloze titels en alleen door er zoveel mogelijk als kralen aan je ketting te rijgen én daarnaast jezelf te verbinden aan een instituut, zoals bijvoorbeeld dat instituut voor netwerkculturen, alleen zo ben je veilig voor de woeilige buitenwereld.

Zijn Geert Lovink en zijn kinderen bang voor de revolutie? Onmiskenbaar JA. Als dit boek in 1918 zo zijn geschreven dan zouden we hier een analyse van de vlugschriften en pamfletten lezen die onder de communisten de ronde deden. Het doelpubliek zou de administratie van de Duitse Keizer en de Russische Tsaar zijn. “Sire, de barbaren staan aan de poort, u moet onze studie ernstig nemen”. Alles aan deze verzameling gaat over de angst voor de revolutie.

Maar, dan toch, stiekem, de sympathie die komt kijken bij het bestuderen van een studie-object. Ze zijn soms best grappig, die memes. En hoewel we onszelf proberen serieus te nemen is humor de beste saus. Ah wat spannend, die ernst enerzijds, maar dan toch dat speelse, die zelfrelativering die je zeker moet behouden als triple A havermelkelite je ne sais quoi. Staat de wereld in brand? Ja. Geef ik een fuck? Jaaa…, ja natuurlijk geef ik een fuck, duh. Maar vandaag heb ik even een kater ofzo.

Ja en u zou erwt niet zo fantastisch vinden als ik niet net als bij Vincent Croone ook van Laurence Scherz, de co-hoofdredacteur van deze uitgave, een slippery tongue heb gevonden waar de façade van eruditie en belezenheid als een kaartenhuis in elkaar dondert. It is bij de lancering van de eerste Critical Meme Reader, na een uur en 5 minuten in de video:

Not always but.. very often watching Netflix and the books are kinda staring at me..and I’m … yeah..it was half of curiosity what the oneliners would in a different context and half out of almost guilt of not being … ehm… interacting with words on a different level, I think.

Even vertalen: Laurence moet een gedicht schrijven, heeft weinig inspiratie, heeft veel boeken in de kast staan die ze nooit heeft gelezen, maar wat ze wel doet is Netflix kijken en als ze nu eens gewoon een blocnote pakt en willekeurige citaten uit Netflixseries opschrijft en zonder context onder elkaar zet zou dat dan geen kunst zijn?

JA NATUURLIJK IS DAT KUNST LIEVE SCHAT! Je bent hoofdredacteur van meerdere institutionele tijdschriften, De Gids, De Boekmanstichting dus je bepaalt zelf wat kunst is! Jij bent en.. oh sorry ik lees nu dat ik They Them had moeten zeggen. Dan gaan we dat even oplossen; waar je ‘ze’ leest, moet je dat vervangen door ‘die’. Voila, opgelost. Zo juridisch kafkaësk kan het zijn, ik ben ook niet van gisteren. Als een gender pronoun wordt ge-evoceerd door het te zeggen of schrijven, dan kun je dat ook de-evoceren op deze wijze. Misschien moet ik het voor de zekerheid boven het artikel zetten. Ik had gender buiten deze serie willen houden omdat ik er al zoveel over had geschreven maar blijkbaar kan het nu niet zonder, als je je verhoudt tot iemand die zich als They Them identificeert en je wil geen knieval doen, maar ook niet als boerse barbaar overkomen, dan de-evocueer je dat door het boven je artikel te zetten. Als triggerwarning, net als bij een tekst over zelfmoord, let op, in deze film komt zelfmoord voor, zo’n disclaimer. No animals were harmed for the production of this film, dan kun je dat hier ook doen met zo’n formule. Ik weet zeker dat dit de nieuwe norm wordt, u las het eerst op erwt.org.

Terug naar de reader wat had ik nog meer gekriebeld?

Op naar het Schema en het Thema. Dit is waarom ik dertig jaar over mijn bachelor heb gedaan: ik was sterk op thema maar slecht op schema, terwijl hier hebben we in ons hand een bundel met negentien essays waarin dezelfde schema’s worden toegepast op hetzelfde thema, namelijk meme’s. U weet wel, die afbeeldingen die we nog kennen van 9gag en die nu Facebook overwoekeren. Buiten de muren van de academie zou u kunnen denken “wat een raar onderzoek om subsidiegeld in te investeren” en dat is precies wat je niet moet zeggen om die tere, kwetsbare kinderzieltjes niet te kwetsen. Voor mij, voor het doel van dit onderzoek, dit vermoedende zoeken, voor mij is het juist praktisch dat het thema zo absurd en banaal is, want dan valt het schema extra hard op. Ik kan het schema zo uit de tekst filteren, want alle referenties die ouder zijn dan 2010 zijn schema, de rest is thema.

Wie leven er nog in Theory met een hoofdletter T? Welke denkers, welke schoolmakers worden geacht in de boekenkast te staan en Schertz een ongemakkelijk gevoel te geven? Wat zijn de tropes die overheersen binnen Academia? Want ze hebben het niet door, die ouderwetse researchers, maar meme is out, trope is in. Maak daar maar een reader over.

Ik lees deze tekst dus van achter naar voren. Dat is les 1 voor wie nominaal wil afstuderen in de arts, begin bij de bibliografie, want zo leest je docent ook jouw werk. Dus ik begin achteraan, Let’s go:

• Bloch, Ernst. the Principle of Hope (1986)
  • Hope is born from looking beyond the day which has become
• Lorde, Audre. The Masters tools will never dismantle the Master’s house (1981), A new spelling of my name (1984)
  • the building blocks of capitalism are neoclassical mathematics, decision theory, game theory
  • In order to withstand the wheater we had to become stone
• Marcuse, Herbert. One dimensional man (1964)

Ho ho ho, ik was begonnen bij de referenties van het laatste Essay, “Then we could explore space, together, forever’: on hope and memes” van Savriël Dillingh, maar wat blijkt? Mark Fischer staat niet in de referentielijst maar wel in de voetnoten. Wie heeft de eindredactie gedaan van dit pulpblaadje? Als het Schertz niet is…. Minder Netflix kijken en beter je best doen. In mijn jaren als bacherlorstudent had ik nu een volle punt aftrek gekregen.. Als de HvA ooit een universiteit wil worden dan moet dat beter. Geert, lees je mee?

Oke, verder

• Fisher, Mark. Capitalist Realism: is there no alternative? (2009) no-one is bored, everything is boring (2018)
  • “easier to imagine the end of the world then the end of capitalism”
  • “boredom consumes our being, we feel we can never escape it
• Adorno, Theodore W. Critical Models: Interventions and catchwords (2005)
  • Work through the past
• Ahmed, Sarah. The cultural politics of emotion
  • emotions do things and they align individuals with communities.
  • The more signs circulate, the more affective they become
  • Affect alien
• Arendt, Hannah. The Human condition (1958)
  • The presence of others who see what we see and hear what we hear assures us of the reality of the world and ourselves
• Baudrillard, Jean. The gulf war did not take place” (1995), Simulacra and simulation (1995)
  • Disneyland exists in order to hide that it it is the “real” country, all of “real” America that is Disneyland
• Benjamin, Walter. “The arcades project” (2002) The work of art in the age of technological reproducibility (2010)
  • (allegorie is niet symbool? verdacht vaag omschreven door Jordi Viader Guerrero, 2 bronnen, 0 definities)
  • Such is the aestheticizing of politics, as practiced by fascism. Communism replies by politicizing art
• Dennet, Daniel. “Consciousness Explained” (1991)
  • conciousness is a huge complex of memes
• Derrida, Jacques. Limited Inc. (1988)
  • Iteration and citation are central in the establishment of performativity
• Butler, Judith. Performative acts and gender (1988) Frames of war: when is life grievable? (2010)
  • Social norms come into being in everyday acts and expressions
  • grievable vs disposable bodies
• Dawkins, Richard. The selfish gene (1976) Viruses of the mind (1993)
• Diangelo, Robin. White fragility (2018)
  • white feelings, white tears and white fragility are structures of domination
• Price, Seth. Dispersion (2008)
  • questions the primary status of phyical art spectatorship, as other modes of viewing or engaging might be richer in comparison: ‘what happens when a more intimate, thoughtful, and enduring understanding comes from mediated discussions of an exhibition, rather than from a direct experience of the work?’
• Bell, Julia. Radical attention (2020)
  • there is social change and liberation in the refusal to let digital technologies steal your attention
  • paying attention to one another can be a potent strategy to resist, and a way to imagine alternatives to capitalism
• Dular, Nicole. Mansplaining as epistemic injustice (2021)
  • mansplaining is epistemic violence, wherein the speaker is of knowledge is forcibly relegated to the role of receiver of knowledge
• Hobsbawm, Eric. The invention of tradition (1983)
• Chomsky, Noam. Manufacturing consent (1988)
• Watson, Mike. Can the left learn to meme? Adorno, video gaming and Stranger Things (2019) The memeing of Mark Fisher: how Frankfurt School foresaw Capitalist Realism and what to do about it (2022)
  • (Pierre D’alancaisez noemt alleen de titels en citeert Benjamin)
  • Horkheimer vertaalde ‘communisme’ in ‘the constructive forces of mankind’ in een vertaling voor Amerikaans publiek
• Spencer, Jeremy. Politics and aesthetics within Godard’s Cinema (2015)
  • The circumstances of artistic production matter more than the art’s reception

Deze oplijsting van posities kan een begin zijn van een excel-sheet waarin posities van scholars worden geplot, dit in combinatie met AI, kan de arts omvertrekken, de revolutie, baby. Weg met het obscurantisme, want wat lees ik in de tekst van D’alancaisez? Horkheimer had het woord ‘communisme’ in een tekst van Bejamin vertaald als ‘The Constructive Forces of Mankind’. Net zoals deze groep kinderresearchers die memes stiekem best grappig vinden, zo vind ik, als rechtse blogger, dit obscurantisme best grappig. Zou het zo opzichtig kunnen zijn soms? Why not.

Baudrillard, Fisher, Ahmed, Benjamin, Lorde, Butler, in die volgorde ongeveer, dit zijn de meest gecieerde scholars. Ik heb een beetje mee zitten turfen, om te weten wie op dit moment de top dog scholars zijn. Wie is de Mbappé van de arts? Ik wil ook niet blijven steken in 1962 in mijn analyses, zie hoe Marcuse hier nauwelijks één keer wordt genoemd. Het beste vond ik nog wel The memeing of Mark Fisher: how Frankfurt School foresaw Capitalist Realism and what to do about it (2022) Hier zie je een duidelijke lijn van Frankfurter Schule naar Mark Fisher naar de schrijver, Mike, die voor zichzelf ook een medaille ziet weggelegd (…and what to do about it)

Seth Price kan ik ook goed gebruiken, die verwoordt precies waar ik naar zocht toen ik aan het begin van dit vlindervangen beschreef dat de nabespreking belangrijker is dan de kunst zelf.

Dat was het voor vandaag!

EDIT POST SCRIPTUM: om zeker te zijn dat ik geen domme dingen zeg heb ik Laurence Scherz meest actuele pronouns nog eens opgezocht en wat blijkt? Goed dat ik het heb gedaan, volgens Instagram zijn dit nu ‘he/him’. Dus, bij dezen pas ik de disclaimer bovenaan deze tekst aan; waar in die disclaimer staat ‘they/them’, daar moet u dus ‘he/him’ lezen. Danku.

https://youtu.be/MHQhX7w6WrA?t=3899