Als er over financiële markten wordt gesproken gaat het altijd over The Bull en The Bear: als de koers klimt dan is het bullish, daalt de koers dan spreekt men van een bear market. De stier verwijst naar een markt waarin er veel wordt opgekocht, waardoor er sprake is van waardestijging, terwijl de beer verwijst naar een markt waarin er veel wordt verkocht, zodat er sprake is van waardedaling. Het zijn mooie metaforen om de abstracte wereld van cijfertjes concreter te maken. Meer niet. Toch?

De markt heeft de neiging om steeds abstracter te worden en steeds verder ‘af te geleiden’ van de uitruil van producten. De eerste afgeleide was goud, waarmee de waarde van een product werd bepaald. Munten waren een afgeleide van goud, net als papiergeld. Daarna kwam het girale geld dat weer een afgeleide was van het papier en metaal. Tot zover de stadia van afgeleiding die bekend zijn bij consumenten. Op de financiële markten gaat de afgeleiding nog vele, vele malen verder. Zo ver dat er over indicaties op de markt eigenlijk niet meer gezegd kan worden wat het nu eigenlijk ‘is’. Alle cijfertjes en grafieken verwijzen niet naar iets reëels maar alleen naar zichzelf. Spelers op de markten, mensen en computers, reageren voortdurend op elkaar. Als een koers daalt dan weten de spelers niet anders of de koers gaat verder dalen. Het pijltje wijst naar beneden, de getallen staan in het rood. Sell snel, want voordat je het weet ben je je bezit kwijt. De koers daalt verder. De beer gromt.

Stijgt een koers, dan wijst het pijltje omhoog en staat het stoplicht op groen. De spelers op de markt weten niet beter of de koers blijft stijgen en je bent gek als je dan niet op de trein springt om mee te profiteren van de waardestijging. Buy zegt de Bull. Niemand kan in de toekomst kijken dus niemand weet wanneer de sfeer omslaat. Zo golven de koersen tussen hoge pieken en diepe dalen. De waarde van een land, bedrijf, fonds, website, markt, persoon, grondgebied, bank, voetballer, munt, sector, huis, schilderij, grondstof, lening, verzekering of eender wat voor combinatie van deze zaken (want alle combinaties zijn mogelijk) ligt dus niet vast en verandert dagelijks behoorlijk. Het kan door de stier tot grote hoogtes klimmen of het kan verscheurd worden door de beer zonder dat er in de echte wereld iets verandert. De beer en de stier zijn geen metaforen. Het beest van de beurs, soms de beer, soms de stier, is de meest werkelijke en bruikbare voorstelling van economie of de psychologie van de mens, wat economie in essentie is. Bull buy green up plus/Bear sell red down minus.

Vandaag heeft het Verenigd Koninkrijk zijn aandeel in de Europese Unie verkocht. Andere lidstaten overwegen hun vertrouwen ook op te zeggen, want zij weten niet anders of de waarde van de EU gaat blijven dalen. Het pijltje wijst naar beneden, de getallen staan in het rood. De koers daalt, de beer gromt.