Dwergplaneet Pluto en het problematische karakter van kennis
Toen ik klein was leerde ik dat er 9 planeten zijn en dat ze vernoemd zijn naar de Romeinse goden. De grootste planeet was vernoemd naar de oppergod, de blauwe planeet was vernoemd naar de zeegod en het kleine, koude Pluto was vernoemd naar de god van de onderwereld.
Toen kwam het nieuws naar buiten dat Pluto niet langer een planeet was, maar dat er voor hem en de zijnen een nieuwe categorie was ontworpen: de dwergplaneten. Sinds 24 augustus 2006 hebben we niet 9 maar 8 planeten, daarnaast hebben we dwergplaneten en hier is Pluto er één van.
Wie heeft dat beslist? Een clubje. Dat er dingen zijn die ineen baan rond dat andere ding draaien en dat er ook dingen zijn die rond dat ene ding draaien dat zijn feiten, maar dat we het ene ding ‘planeet’ noemen,het andere ding ‘zon’ of ‘ster’ en het andere ‘maan’ of ‘satelliet’, dat zijn wel beslissingen. Het maakt de werkelijkheid simpeler.
Alles wat jij weet is een afspraak gemaakt door een clubje om de werkelijkheid vatbaar te maken. Het jaar 0 maakt het mogelijk om ons in tijd te plaatsen en Greenwich als meridiaan 0 maakt het mogelijk om ons in ruimte te plaatsen. Dat zijn afspraken die door clubjes zijn gemaakt. En die afspraken worden keer op keer aangepast.
Alfabetten,woordenboeken, kalenders, radiofrequenties, tijdsnotaties, verkeersregels, metrischesystemen, biologische taxonomieën, geologische periodisering, muntsoorten, programmeertalen,enzovoorts. Allemaal hebben ze clubjes die afspraken maken over hoe er gestandaardiseerd moet worden.
In de Westerse wereld zijn er drie systemen die andere afspraken hebben over de fundamenten van de werkelijkheid, zoals lengte en massa:het Britse Systeem met de ponden en inches, het Amerikaanse systeem met barrels en yards en het Franse systeem met meters en kilogrammen.
In andere culturen wijken de definities en concepten nog veel verder af. De Islamitische en de Joodse werelden, om maar twee naburige werelden te noemen, hebben een andere tijdsrekening en leven in een ander jaar, die ook op een andere manier wordt opgedeeld.
De definitie van planeet is een helder en onschuldig voorbeeld van een nieuwe afspraak. Onschuldig omdat het belangrijkste gevolg ander lesmateriaal voor basisschoolkinderen is. Alleen basisschoolkinderen worden lastiggevallen met de namen van hemellichamen, volwassenen houden zich daar niet mee bezig. Nu leren kinderen op school dat er 8 planeten zijn en 5 dwergplaneten: Pluto, Ceres, Eris, Makemake en Haumea. Meer lezen?
erwt.org 