2019 was het jaar van de branden. Brand in het Amazonewoud, brand in Australië, brand bij Saudi Aramco (vlak voordat het met 1,5% van zijn assets de grootste beursgang in de geschiedenis deed) en brand in een kerk in Parijs. Het verhaal van 2019 is het verhaal van de brand in de Notre Dame.
9/11. Dat is de beste manier om mijn gevoel te beschrijven bij het zien van de eerste beelden van de brandende Notre Dame. Toen ik zag dat verschillende Instagramprofielen dezelfde beelden deelden ben ik ze ook gaan delen, in een impuls. Mijn ratio moest even zijn mond houden.
Ik zat aan de buis gekluisterd toen de vlammen werden bevochten, toen de lantaarntoren viel, toen het nieuws uitkwam dat de gevel gespaard zou blijven en toen Le President de la Republique ons kwam troosten. Ik zeg ons omdat ik ook troost nodig had, omdat het ook mijn Notre Dame was en is.
Toen ik dit verhaal vertelde aan een vriend, een Belg, begreep hij het niet. “Wat is er meer waard” vroeg hij “een kerk of een mensenleven?” De vraag deed me denken aan een eerder gesprek dat ik had gevoerd toen ik een Franse nicht en haar vriend door Antwerpen rond aan het leiden was. “Wat is er meer waard” vroeg de vriend “mijn auto of de Democratie?”. We hadden het over la Grève (zie: ‘Democratie in Frankrijk of hoe het ware verhaal van Nuit Debout de kranten niet haalde’) en het juiste antwoord op zijn retorische vraag was natuurlijk dat de Democratie meer waard is dan zijn auto. “Wat is er meer waard” zou je kunnen doorvragen “deze hamburger of de Liefde?”. Deze hamburger natuurlijk want de liefde kun je niet opeten.
Grote ideeën uitleggen aan platte Nederlanders en pieterige Belgen is niet altijd makkelijk. Frankrijk is anders dan Nederland en België. Groter, dat zeker, maar ook eenduidiger, voller, zuiverder. Er zijn grotendeels duidelijke natuurlijke grenzen (twee zeeën, twee bergketens) en er is duidelijk centrum. De geschiedenis van Frankrijk is de geschiedenis van het Île de la Cité, de doorwaadbare plaats in de Seine. Aan de voet van de Notre Dame ligt een centrumsteen, het ‘Point Zéro des routes de France‘. Een absoluut nulpunt waar tot in de kleinste bergdorpjes naar kan worden verwezen. Frankrijk begint en eindigt bij die steen op het eiland in de Seine, als een Middeleeuwse rondgang (zie: Het Middeleeuwse Denken). Het gebouw dat er naast staat is het huis waar de geschiedenis van Frankrijk plaatsvindt. God heeft vele huizen, maar Frankrijk heeft er één.
“Nous la rebâtirons”, het zijn de gevleugelde woorden waarmee Macron de natie troostte. Wij zullen haar opnieuw opbouwen. Want de dame staat er nog. Gehavend maar standvastig. Het is de tweede kant van het verhaal.
Dit is niet de eerste keer dat een kerk of klooster vlam vat en het zal niet de laatste keer zijn. Wie ooit de toerist heeft uitgehangen herinnert zich de bordjes waar oersaaie jaartallen staan opgesomd van branden, bombardementen, aardbevingen en stormen die zo’n gebouw hebben aangetast en de jaartallen dat delen van het gebouw opnieuw zijn opgebouwd. Het is onvermijdelijk dat gebouwen die de eeuwen trotseren een logboek van memorabele momenten meedragen. Als toeristen of bedevaarders (potato potato) in het jaar 3000 naar de steen komen waar Frankrijk begint en eindigt en opkijken naar dat gebouw dat waarschijnlijk als enige overeind is blijven staan in alle eeuwen die voor ons en die na ons komen, dan zullen ze dat oersaaie bordje lezen waar het jaar 2019 op staat geschreven als het jaar van die brand. Wij kunnen dan even naar ze zwaaien, want wij leefden toen. Wij waren erbij.
Meer lezen over Frankrijk?
erwt.org 