Er wordt veel geschreven over hoe technologie zorgt voor langere en gezondere levens. Vandaag wil ik het hebben over de schaduwzijde van technologie. Er is wel een probleem: we hebben de doembeelden uit het verleden geaccepteerd als onvermijdelijke nevenschade. Het vergt dus veel inlevingsvermogen om ons het heden als een nachtmerrie voor te stellen.

Op de dag dat je dit leest zorgt de auto zowel in België als in Nederland voor twee doden en honderd gewonden. Auto-ongelukken zijn doodsoorzaak nummer 1 voor mensen tussen de 15 en de 29 jaar oud wereldwijd. Auto’s en de dood zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. We zien in onze ooghoeken hoe bebloede lichamen uit een autowrak worden geknipt en zodra we de sirenes van een ambulance horen loeien vermoeden we al wie de schuldige is: de auto. Kinderen leren op jonge leeftijd hoe ze het blikken beest moeten benaderen en ouderen moeten geholpen worden met oversteken. Elke automobilist loopt het risico onbedoeld een moordenaar te zijn. De dood schuilt in een klein hoekje. Dat is niet altijd zo geweest.

Voordat er auto’s over het wegdek reden had de dood een collectiever karakter. Men kon sterven aan een epidemie, een stadsbrand, een schipbreuk, een veldslag, een hongersnood, een overstroming. Natuurlijk stierven er ook mensen alleen in een ziekte- of kraambed en werd er af een toe een mes getrokken of een drankje vergiftigd, maar . ongelukken waren, in vergelijking met nu, zeldzaam. De dood werd collectief ondergaan. De man met de zeis kwam om de oogst binnen te halen, met grote halmen tegelijkertijd.

De opmars van de auto heeft gezorgd voor de individualisering van de dood. De dood zwaait niet om de zoveel tijd rond met zijn zeis, de dood schuilt om de hoek. Elke dag kan de laatste zijn. De dood geeft geen waarschuwingssignalen meer af, althans niet tot de laatste seconde. Maar het meest verregaande gevolg is dat de mens niet meer collectief slachtoffer is van de dood, maar ook individueel dader. De mens speelt tegenwoordig zelf voor Magere Hein.

Stel je nu eens voor hoe mensen nog geen honderd jaar geleden spraken en dachten over een wereld waarin kinderen niet meer op straat konden spelen, waarin mensen moordenaars van elkaar zouden worden. Een wereld waarin de dood elk moment kan toeslaan en waarin iedereen, automobilist of niet, moet leren leven met die constante dreiging van de ronkende moordmachines. Tegen de autodood is geen medicijn opgewassen. Het is aan ieder individu om voortdurend alert te zijn op het naderende gevaar.

Die nachtmerrie is nu de alledaagse werkelijkheid. Het is zo normaal geworden dat auto’s elke dag hun offers claimen dat we er niet meer over spreken. We zien niet meer hoe de stalen draken onze kinderen opvreten, we zien alleen nog de rook die uit zijn neus komt en de lucht vervuilt.

Meer lezen?

• De Mechanisering van het Wereldbeeld
• Pape Jan en het Middeleeuwse denken
• Breng het Vliegende Spaghettimonster terug in de Piratenpartij
• De Trein
• Voltooid leven kan rage worden onder zestigplussers
• Nederland in Verval: de Serie
• De zwartepietendiscussie als godsdiensttwist