In 2018 bereikte de marktwerking in de zorg zijn voorlopige dieptepunt: de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuis werden failliet verklaard. Personeelsleden werden ontslagen, patiënten werden met spoed overgezet en boze burgers dreigden een snelweg te blokkeren. Loek Winter, zorgondernemer en voormalig bestuursvoorzitter van de failliet verklaarde ziekenhuizen, blijft opvallend vaak buiten beeld. Zijn carrière laat zien hoe je ongestraft veel geld kan verdienen in Zorg BV Nederland.

“Health Care is big business”, met die triomfantelijke woorden maakt Loek Winter in 2012 ondernemers lekker voor de zorgsector. Hij is op dat moment eigenaar van een keten aan diagnostische centra, de DC groep, en heeft in 2009 de eerste ziekenhuizen aan zijn imperium toegevoegd: de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord. Hij houdt zijn toehoorders rendementen voor van 7,5 procent: “We kunnen allemaal heel erg veel geld verdienen”.

In 2006 is de zorg in Nederland geprivatiseerd. Het ziekenfonds maakt plaats voor concurrerende zorgverzekeraars en medewerkers in de zorg worden afgerekend op hun ‘productie’. Wachtlijsten behoren nu tot het verleden, maar met 11,9 procent van het BNP geeft Nederland na de Verenigde Staten en Zwitserland het meeste geld uit aan gezondheidszorg. Het is dus niet gek dat Loek Winter stelt dat er veel geld valt te verdienen in de zorg, want het geld moet natuurlijk ook ergens naartoe.

Als de transitie naar private zorg plaatsvindt is Winter er klaar voor. “Mijn tijd is gekomen”, zegt hij hierover in een interview voor het boek Een kwestie van lange adem. Hij is dan al tien jaar bezig met zijn DC Groep. In deze centra biedt hij eerstelijnsonderzoeken, waardoor patiënten hiervoor niet langer naar het ziekenhuis hoeven en zo wachtlijsten kunnen vermijden. De DC klinieken worden een succes en breiden zich uit over het hele land.

In 2009 neemt Loek Winters samen een partner uit de financiële sector de IJsselmeerziekenhuizen over als ze dreigen failliet te gaan. Het is een jaar na de financiële crisis en de overheid bestempelt de ziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord als ‘systeemziekenhuizen’. Net als systeembanken zijn ze cruciaal voor de samenleving en moet de overheid bijspringen om ze van de ondergang te redden. Winter krijgt geld van lokale en nationale overheden, een deel daarvan in de vorm van een lening die hij nooit terug zal betalen. Winter heeft de stap van klinieken naar ziekenhuizen gezet en is niet van plan het hierbij te laten. “Ik zou ook met veel plezier een academisch ziekenhuis beetnemen” zegt hij in 2011 tegen de Volkskrant.

In 2010 maakt de DC Groep bekend obligaties uit te gaan geven, om zo verdere expansie te bekostigen. “Met het oog op innovatie en uitbreiding is er behoefte aan een oorlogskas”, verklaart mede-initiatiefnemer Stephan van de Vusse aan zorgnieuwswebsite Skipr. De groep belooft een rentevergoeding van 6,25 procent. Het is de eerste keer dat Nederland kennismaakt met een obligatie-emissie die gekoppeld is aan investeringen in de zorg.

Het Slotervaartziekenhuis valt in 2013 in de handen van Loek Winter. Het ziekenhuis wordt geplaagd door problemen, maar Winter beweert het recht te kunnen trekken. Het bedrijf van Winter, MC Groep,  leent 4,5 miljoen aan het ziekenhuis: 2 miljoen tegen 6 procent en 2,5 miljoen tegen 7 procent rente.

Als het ziekenhuis in het najaar van 2018 bezwijkt hebben de aandeelhouders hun inleg plus rente ruimschoots terugverdiend. Winter stapt dan ook aan het begin van het jaar op als bestuurder en blijft grotendeels buiten beeld als ‘zijn’ ziekenhuizen in het najaar failliet gaan. “Loek Winter deelt mee dat hij niet inhoudelijk ingaat op persverzoeken over de ziekenhuizen of welk ander gelieerd onderwerp dan ook”, staat er in een pop-up venster op zijn website.

Geld verdienen in de zorg

Vakbond FNV Zorg & Welzijn verklaarde aan Nieuwsuur dat Loek Winter als aandeelhouder “allerlei manieren had om voor zichzelf meer winst op strijken”. Maar wat waren deze manieren dan precies? Hoe kon ‘Dollar Loek’ Winter geld overhouden aan investeringen in failliete zorginstellingen? Ondanks de privatisering is winstuitkering in de zorg nog altijd verboden. Toch?

Ten eerste heeft hij geld verdiend door de IJsselmeerziekenhuizen over te nemen voordat de overheid met bail-out nieuw geld ter beschikking gaf. Dit ging om 12 miljoen rechtstreekse steun van de Nederlandse Zorgautoriteit en 9,6 miljoen aan kwijtgescholden leningen van drie verschillende lokale overheden, volgens schattingen van Follow the Money. Waar het geld precies naartoe is gegaan is onduidelijk, maar feit is wel dat de ziekenhuizen tien jaar later alsnog failliet zijn gegaan.

Daarnaast verdiende Loek Winter geld door te werken met ‘dubbele petjes’. In het geval van het Slotervaartziekenhuis was hij zowel bestuursvoorzitter als aandeelhouder, waardoor leningen met 6 of 7 procent rente makkelijk doorgang konden vinden. Zo kon hij ondanks het verbod op winstuitkering toch geld uit het ziekenhuis halen.

Een andere manier om geld te verdienen met dubbele petjes is door zowel huurder als verhuurder van de panden van de zorginstelling te zijn. Een voorbeeld hiervan is de zorginstelling De Zonnehoven. Winter verhuurde via een aparte vennootschap de gebouwen uit ‘aan zichzelf’ en kon op die manier persoonlijk meeprofiteren van de overschotten.

Tot slot kon Loek Winter geld verdienen door indirect leverancier te zijn aan zijn eigen ziekenhuizen. De meeste ziekenhuizen maken medicijnen voor een chemokuur in eigen laboratoria, Winter ontdekte dat deze ook kant-en-klaar aangeleverd konden worden. Het Duitse Zito Service levert deze kankermedicijnen aan, door een Nederlandse vestiging op te richten verzekerde Winter zich ervan dat een deel van de kosten van zijn ziekenhuizen indirect bij hem terecht kwamen.

Door zich op tijd terug te trekken uit het bestuur van de ziekenhuizen wist Loek Winter buiten schot te blijven in de media-storm die onvermijdelijk de kop op stok: ministers en zorgverzekeraars mochten het debacle uitleggen.

Gestopt is Winter zeker niet. Hij draagt nog altijd vele petjes in het Nederlandse zorglandschap en is indirect zelfs aandeelhouder van de nieuwe overnamekandidaat van het ziekenhuis in Lelystad. Er zijn vele gedupeerden van de faillissementsgolf bij Nederlandse Ziekenhuizen, maar Loek Winter lijkt er alleen van te profiteren.

---

Dit was het verhaal van het jaar 2018. Dit is een jaarlijks terugkerende longread van een verhaal dat in de media niet (genoeg) is verteld. Lees ook de verhalen van andere jaren.

• 2017: Scaramucci’s week als mini-Trump
• 2015 (Engels): The Clockmaker who was taken for a Terrorist
• 2014 (PDF): De Ontdekking van de Turk
• 2012 (PDF): De Val van Lance
• 2010 (PDF): Estamos Bien en el Refugio los 33

Andere blogs:

• Nederland in Verval 6: de Holocaust onder Ouderen
• Voltooid leven kan rage worden onder zestigplussers
• De Auto en de Dood of waarom iedereen Magere Hein kan zijn
• Waarom ik uit Nederland ben gevlucht
• Waarom zijn er geen hetero’s in het Vrouwenvoetbal?
• Dit zijn de Vlaamse woorden die Nederlanders niet kennen
• Alles wat je moet weten over negatieve rente
• ‘Joint Strike Fighter’ in perspectief: West-Europa onder Amerikaans bevel